Kripto paralar küresel finansal sistemde değişikliğe neden olur mu?
Kripto paraların sayısı her gün değiştiği gibi piyasa değeri de artmaya devam etmektedir. CoinMarketCap verilerine göre bugün dünyada 9.436 kripto para var iken, kripto paraların piyasa değeri de yaklaşık 2,08 trilyon dolar değerine ulaşmış bulunuyor.
Bu kadar hızlı bir süreç yaşayan kripto paralar finansal sistemde kırılmalara neden olabilecektir. Özellikle salgın döneminde kendine geniş bir alan bulan kripto para yatırımcılarının finansal piyasalardaki yeri de artık belirginleşmekte ve giderek daha önemli bir hal almaktadır.
Bu nedenle kripto paraların birçok alanda etkisi olabileceğini, en önemli etkisinin ise mevcut finansal sistemde gerçekleşeceğini söylemek tartışma götürmez.
MEVCUT FİNANSAL SİSTEME ETKİSİ NE OLUR?
Kripto paralar ile ilgili olarak sorulan temel iki soru var. Kripto paralar yeni bir yatırım aracı ya da varlık ise dünya finansal sisteminde alternatif bir varlık olur mu? Ya da kripto para yeni bir ödeme sistemi ise bu durum mevcut finansal sistem için bir tehdit mi?
Kripto paralar finansal sistemde yeni bir varlık ya da yatırım aracı ise bunun gelişmiş ülkelerde olduğu kadar gelişmekte olan ülkelerde de önemli yansımaları olacak. ABD’nin dolar üzerinden elde ettiği senyoraj ve dünya finansal sistemindeki baskın rolü nedeniyle özellikle gelişmiş ülkeler kripto paraların bu gidişatını nasıl kabul eder? Ya da FED, bu durumun devam etmesini ya da finansal sistemde pasif bir aktör olmayı nasıl kabullenir?
Çünkü, kripto paralar mevcut sistemdeki para otoritelerine tehdit olarak algılandığından bu paralar Amerikan Doları açısından da en büyük tehdit olacaklardır.
Bu nedenle kripto paraların hem uluslararası ve ulusal ekonomik işlemlerde kullanılmaları, hem de rezerv para olarak kullanılmaya başlanmaları durumunda merkez bankalarının senyoraj gelirlerinde ciddi düşüşler olacaktır. Bu düşüşlere merkez bankalarının ve hükümetlerin vereceği tepkiye göre küresel finansal sistemin nereye evrileceği belirlenecektir.
YENİ BİR DÖNEM Mİ BAŞLIYOR?
1970’li yılların başlarında, Bretton Woods sisteminin çökmesi ve Amerikan Doları'nın serbestçe altına çevrilmesiyle, konvertibilite sorunu ortadan kalkmış oluyordu. Bretton Woods anlaşmasının yok sayılması, yani doların altın karşılığının yok sayılması, küresel ekonomide doların egemenliğinin başlangıcı oldu.
Şimdi ise, kripto paraların tartışılmaya başlandığı konjonktürdeyiz. Bu açından para politikalarının ve hatta küresel finansal düzenin işlevselliğinin tartışmaya açıldığı bir dönemdeyiz.
Bununla beraber, kripto paralar ödeme sisteminde neden olacakları değişikliklerle ve bir varlık olarak portföylerdeki yerlerini gittikçe güçlendirerek finansal sistemde var olan birçok dengeyi radikal bir şekilde değiştirebileceklerdir.
Diğer yandan, yatırım yapmak isteyen yatırımcıların kripto paralara önemli miktarda pay aktarması nedeniyle bu alanda serbestleşme ve özendirmeler yatırım tercihlerinde önemli değişiklikleri beraberinde getirebilecektir. Bu da önemli miktarda sermayenin kripto paraların serbest olduğu ülkelere kaymasına neden olacaktır.
Son olarak ifade etmek gerekir ki, kripto paraların politik, ticari, ekonomik ve vergilendirme ile ilgili alanlarda küresel açıdan birçok etkileri olacaktır. Bu nedenle, kripto paraların işlem hacminin gün geçtikçe artması, kişilerin ve işletmelerin yatırım amaçlı veya ödeme-tahsilat amaçlı ticari işlemleri arasında önemli bir yer tutması ve pazar paylarının artması ile kripto paraların etkilerinin daha da yaygınlaşması beklenmektedir.